نقش تغذیه در سلامت افراد در هر سنی شناخته شده است، زیرا تغذیهی خوب موجب عملکرد بهتر ارگانهای گوناگون بدن مانند مغز، سیستم ایمنی و دفاعی و قلبیعروقی میشود. تغذیهی مناسب دانشآموزان نیز به دلیل شرایط سنی، تحرک و فعالیت بدنی آنها و درس خواندن و انجام تکالیف مدرسه نقش بسیار مهمی دارد. در روزهای امتحان به علت استرس و فشارهای عصبی به طور معمول تغذیهی دانشآموزان دچار اشکال میشود که هم روی یادگیری تأثیر میگذارد و هم به علت استرس، سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند و موجب میشود بیماریهای متعدد در این دوران، سلامت آنها را تهدید کند؛ بنابراین برای پیشگیری از آثار نامطلوب تغذیهی نامناسب و بروز بیماریها، باید یک برنامهریزی غذایی صحیح برای دانشآموزان تنظیم کنید تا عملکرد مغز و یادگیری آنها افزایش یافته و سیستم ایمنی بدن نیز تقویت شود.
تغذیه و تقویت حافظه
بر اساس نظر متخصصان، بهترین راه برای افزایش یادگیری، خوردن صبحانهای کافی و مناسب است. صبحانه، انرژی اولیه برای عملکرد مغز را تأمین میکند و در دانشآموزان موجب افزایش قدرت یادگیری، تمرکز و تقویت حافظه میشود و قدرت حل مسائل را بالا میبرد. صبحانهی مناسب شامل مواد قندی یا غلات پیچیده مثل نان و پروتئین است تا انرژی کافی برای شروع فعالیتهای روزانه تأمین و در سطح مناسب نگهداری شود؛ بنابراین خوردن میوه و آبمیوهی تازه، شیر، پنیر، مغزها (مانند گردو و بادام) و تخممرغ، محرک خوبی برای فعالیتهای مغزی است. دربارهی دانشآموزانی که به خوردن صبحانهی کامل علاقهای نشان نمیدهند، حتی خوردن تنها یک لیوان شیر و یک عدد موز، لازم و ضروری است و به هیچ عنوان نباید دانشآموزان بدون خوردن صبحانه به مدرسه بروند.
از سوی دیگر، خوردن صبحانهی زیاد یا اصرار به آن، اثر معکوسی بر آمادگی دانشآموزان دارد. بعضی از مواد غذایی، آثار نامطلوبی در یادگیری دارند؛ به طور مثال، مصرف مقدار زیاد شیرینی یا مقدار زیاد کافئین، آثار منفی را به صورت ایجاد خستگی، تغییرات خلقی و کاهش آب بدن در فرد ایجاد میکنند. خوردن مواد غذایی با چربی زیاد نیز موجب ایجاد احساس خوابآلودگی میشود. به طور کلی هر مادهی غذایی که بیش از ظرفیت خورده شود، توصیه نمیشود.
خوردن مواد پروتئینی در طول روز و وعدههای ناهار و شام موجب عملکرد بهتر مغز میشود. خوردن آب و مایعات فراوان در طول روز موجب شادابی و افزایش قدرت یادگیری میشود. هنگام مطالعه و درسخواندن، اغلب دانشآموزان احساس گرسنگی و خستگی میکنند و به طور معمول به خوردن یک میانوعده برای کارایی بهتر و ادامهی مطالعه تمایل دارند. مواد سبک و کمچرب مانند مغز پسته، فندق، بادام، گردو، کشمش، بادامزمینی، چند عدد بیسکویت و شیر یا میوه و آبمیوه، کمی نان و پنیر کمچرب به تمدید انرژی و تمرکز در دانشآموزان کمک میکند. در بعضی از مطالعات، به نقش غذاهایی مانند توتفرنگی، شاهتوت، موز، ماهی، شکلات و بعضی از ویتامینها مانند ویتامین و اسیدفولیک در بهبود حافظه اشاره شده است.
به طور کلی، رژیم غذایی در دوران امتحانات باید حاوی مقدار زیادی پروتئین، کربوهیدراتهای پیچیده، آب، مایعات و مقدار کمی چربی باشد.
استرس قاتل حافظه است.
راههای تقویت مغز و حافظه:
خوب بخوابید
تحقیقات نشان میدهد که حافظه بلند مدت در طول خواب با پخش مجدد تصاویر تجربه شده در روز تقویت میشود.
ذهن خود را ورزش دهید
همانطور که ورزش جسمی برای بهرهمندی از یک بدن قوی و سالم ضروری است ورزش ذهنی نیز به همین اندازه حائز اهمیت است تا بتوانید ذهنی تیز و فعال داشته باشد. آیا تا به حال توجه کردهاید که چرا کودکان قدرت مغزی قویتری نسبت به افراد بالغ دارند؟ چون کودکان ذهنی بازیگوش دارند و یک چنین ذهنی توان حافظه را بالا میبرد. برای رسیدن به چنین توانایی میتوانید پازل یا جدول حل کنید، در کارهای گروهی داوطلب شوید، با دیگران تعامل کنید، به یک سرگرمی مانند مطالعه، نقاشی یا حتی تماشای پرندگان مشغول شوید، یک مهارت جدید یا یک زبان جدید بیاموزید.
از تفریحات ساده لذت ببرید
استرس قدرت مغزی ما را تحلیل می برد. ذهنی که در استرس گرفتار شده بیشتر منابع حافظه ما را مصرف می کند و به این ترتیب ذهنی ضعیف و کودن برای ما باقی می گذارد. سعی کنید برای خود عادتهای ساده تفریحی در طول روز تعیین کنید تا بتوانید به کمک آنها استرس را از ذهن خود پاک نمایید. برخی از این تفریحات ساده و مفید برای ذهن و بدن و روان عبارتند از: گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، بازی با کودکان، قدردانی از دیگران، پیاده روی، دوچرخه سواری و یا شنا به طور روزانه، کار کردن با یک وبلاگ و بالاخره شرکت در کلاسهای یوگا و سلامت به طور روزانه.
قدرت تخیل خود را تقویت کنید
یونانیها اصل خیال پردازی را برای به خاطر سپردن همه چیز یاد میگیرند. این تکنیک احتیاج دارد که فرد یک تخیل واقعی و رنگی را ایجاد کند که بتوان آن را به یک موضوع یا شی خاص ارتباط داد. اگر شما تمام حواس خود شامل لامسه، بویایی، چشایی، شنوایی و بینایی را درگیر خیال پردازی کنید میتوانید جزئیات بیشتری از یک موضوع را به خاطر بیاورید. این کار به تقویت حافظه شما کمک میکند.
یوگا یا مدیتیشن انجام دهید
یوگا و مدیتیشن استرس را تخلیه میکند. استرس قاتل حافظه است اما یوگا و مدیتیشن با کاهش استرس، پایین آوردن فشار خون، کاهش سرعت تنفس، کاهش سرعت متابولیسم و آزاد کردن تنش از ماهیچهها، ذهن را تقویت میکنند.
خشم خود را کنترل کنید
غذاهای تهیه شده از آرد سفید، مصرف زیاد نشاسته یا نان سفید میتواند منجر به بروز حساسیتهای عصبی شود. در نتیجه مصرف این قبیل مواد غذایی پرخاشگری و برخی از رفتارهای افسردگی را موجب می شود. در عوض سبزی تازه بخورید. آب زیاد بنوشید و یوگا یا مدیتیشن انجام دهید تا احساسات سمی مانند خشم و استرس از شما دور شود.
استشمام عطر دارچین، مغز را تقویت می کند.
چهار ادویه مناسب برای تقویت مغز
برخی مواد غذایی، در تولید یاخته های عصبی و حفظ انعطاف پذیری مغز موثر است. زعفران، ریحان، دارچین و زردچوبه چهار ادویه و گیاهی هستند که برای برای مغز و اعصاب مفید می باشند.
ریحان: خاصیت آنتی اکسیدان و ضدالتهابی دارد. ریشه ریحان حاوی ترکیبی مشابه داروهای آلزایمر است.
زعفران: با افسردگی مقابله می کند، قدرت حافظه و یادگیری را افزایش می دهد. نتایج تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۵ انجام شد، نشان داد مصرف روزانه زعفران برای درمان افسردگی خفیف موثر است.
دارچین: استشمام عطر دارچین، مغز را تقویت می کند. حتی استفاده از آدامس با طعم دارچین، حافظه، قدرت تمرکز، توجه، شناخت را تقویت می کند. این ادویه میزان قند خون را تنظیم می کند، از عفونت قارچی پیشگیری می کند، حاوی ماده معدنی منگنز است و منبع عالی فیبر غذایی، آهن و کلسیم است.