در آخرین رمان هریت لین، «سرگرمی دیگران»، دیدار مجدد دو همکلاسی سابق روندی شرورانه به خود می‌گیرد.
سرگرمی دیگران، اثر هریت لین
در صفحات آغازین رمان کوتاه و پرکنایه‌ی «سرگرمی دیگران» اثر هریت لین، راوی داستان، روث، در مدرسه شبانه‌روزی قدیمی‌شان در انگلیس، حین شرکت در مراسم یادبود یکی از معلمان، به طور اتفاقی با همکلاسی سابقش سوکی روبرو می‌شود. آنها دوست نبودند، صرفاً آشنا بودند. روث از نظر اجتماعی همیشه ترجیح می‌داد «جلب توجه نکند»؛ در مقابل، سوکی که «بوی سیگار مارلبرو قرمز و عطر ریو گوش می‌داد»، عادت داشت مقاله‌های روث را قرض بگیرد.
چندین دهه بعد، روث در رخوت میانسالی گرفتار شده است، به تنهایی با امور اداری طلاقش سر و کله می‌زند و با ترجمه‌های شرکتی روزگار می‌گذراند. سوکی اما ثروتمند، خودمحور و بی‌حوصله است. فرزندانش در مدرسه شبانه‌روزی هستند و شوهرش خارج از کشور کار می‌کند. روث با خود می‌اندیشد: «شاید دوستی مثل من به دردش بخورد.»
در کتاب قبلی لین، «او»، مادری خسته و درمانده، شیفته‌ی هنرمندی پر زرق‌وبرق می‌شود که کینه‌ای قدیمی در دل دارد. در اولین رمانش، «آلیس، همیشه»، یک ویراستار ساده و بی‌حاشیه خود را به خانواده‌ای عزادار نزدیک می‌کند. پس در رمان‌های هریت لین، باید از همراهان جدیدی که ناگهان از راه می‌رسند و دلسوزی به خرج می‌دهند، برحذر بود.
روث به محرم اسرار سوکی تبدیل می‌شود. او با شیفتگی آمیخته به گناه به حرف‌هایش گوش می‌دهد، در حالی که «هم از او و هم از خودش بیزار است». این روث است که منتظر «هیجان سه نقطه چشمک‌زن» می‌ماند و هموست که به مهمانی‌های شام و بازدید از املاک دعوت می‌شود، جایی که سوکی با بی‌خبری شگفت‌انگیزی زندگی زیبایش را به نمایش می‌گذارد. سرانجام، همین روث است که در ماجرای رابطه‌ی خارج از ازدواج سوکی، به مشاور و همدست او تبدیل می‌شود. این ارتقاء از جایگاه ناظر به بازیگر، قدرتی هولناک به او می‌بخشد و «سرگرمی دیگران» بر این محور می‌چرخد که او چگونه از این قدرت استفاده خواهد کرد.
روث شخصیتی بدجنس دارد. این بدجنسی از جنس کینه‌توزی آشکار اِمی دان در «دختر گمشده» یا آن ظاهر بی‌رحمانه و طنزآمیزی نیست که جکسون لم در رمان‌های «اسلو هاوس» میک هرون برای پنهان کردن اصول اخلاقی‌اش به کار می‌برد. در عوض، این حس شبیه وقت گذراندن با بدترین و حقیرترین بخش‌های وجود خودتان است. او یک همکلاسی قدیمی را با نگاهی تحقیرآمیز ارزیابی می‌کند («دزدی بیمارگونه و اختلال خوردن») و در سراسر رمان، نوک‌زبانی حرف زدن سوکی را در ذهن خود مسخره می‌کند. این خطر وجود دارد که این همه تلخی و کینه برای خواننده خسته‌کننده شود. من نیازی ندارم که شخصیت اصلی دوست‌داشتنی باشد؛ اما می‌خواهم از همراهی با او لذت ببرم.
اما لین به شکلی ظریف و دردناک، آسیب‌پذیری‌های روث را آشکار می‌کند. این لحظات به دلیل کمیاب بودنشان و به خاطر عادی بودن زخم‌ها – بی‌توجهی همسر، تحقیرهای کوچک – تأثیرگذارتر می‌شوند. در بخشی از داستان، روث و سوکی درباره‌ی داستان‌های هولناک زناشویی صحبت می‌کنند. روث داستانی درباره‌ی دوستی تعریف می‌کند که هنگام میزبانی یک مهمانی ناهار، وقتی می‌خواسته لیوان‌های نوشیدنی را بردارد، زمین می‌خورد.
او تضاد بین نگرانی خودش برای آن زن و رفتار شوهرش را به یاد می‌آورد که «حالتی از کلافگی ملایم داشت… گویی هرگونه ابراز مهربانی یا نگرانی در آن لحظه ممکن بود او را تشویق کند که قضیه را بزرگ کند.» ما با اندوه متوجه می‌شویم که این خود روث بوده که میزبان آن ناهار بوده؛ خود او زمین خورده و این یکی از دوستانش بوده که از او مراقبت کرده است: «اما احساسش را به یاد دارم، مهربانی‌اش را؛ تازگیِ مورد مراقبت قرار گرفتن را.» این تازگیِ محبت، به همان اندازه تکان‌دهنده است.
گهگاه، لین نگاهش را از زوج اصلی داستان برمی‌دارد تا به یکی دیگر از آشنایان روث بپردازد. این نگاه‌های گذرا مانند تک‌گویی‌های کوتاهی از زنان میانسال هستند و به شکلی درخشان به تصویر کشیده شده‌اند: جس داستان روزی را تعریف می‌کند که مادرشوهرش برخلاف میل او، موهای پسر کوچکش را برای اولین بار کوتاه کرده است («انگار پوست سرش را کنده بود، واقعاً کچل شده بود»). کلر شروع به لذت بردن از طلاقش می‌کند («آن حس درهم‌تنیدگی و سنگینی – آن نیاز دائمی به مشورت، راضی کردن و مصالحه – از بین رفته است.»)
این گریزها به این دلیل موفق هستند که لین قادر است یک شخصیت یا رابطه را با ایجازی تحسین‌برانگیز خلق کند. «درهم‌تنیدگی و سنگینی»: ما فوراً آن ازدواج طاقت‌فرسا و فلاکت ساکنانش را درک می‌کنیم. ما پویایی رابطه‌ی سوکی و روث در دوران نوجوانی را حتی بدون یک فلش‌بک می‌فهمیم، زیرا سوکی مقاله‌های روث را «در حالی که با لکه‌های دایره‌ای شکل قوطی‌های کوکاکولا و ماگ‌های قهوه فوری کج‌ومعوج و لکه‌دار شده بودند» به او پس می‌داد.
رمان‌های آرامی وجود دارند که تلاش می‌کنند با هیاهویی از خشونت و پیچیدگی‌های داستانی به پایان برسند. اما لین پایانی را به ما هدیه می‌دهد که با شخصیت روث همخوانی دارد: پایانی بی‌ادعا که در عین حال، قدرتی عجیب و ناخوشایند را در خود نهفته دارد. کمتر صحنه‌ی پایانی را می‌توانم به یاد بیاورم که به اندازه‌ی پایان «سرگرمی دیگران» وحشیانه باشد، در حالی که حتی یک قطره خون هم ریخته نمی‌شود.
سرگرمی دیگران | اثر هریت لین | انتشارات لیتل، براون | ۲۰۸ صفحه | ۲۹ دلار